جنگ با سرما و محافظت از خودمان/ بخش سوم

کمپانی Gore تو بخش لغت نامه سایت ش یه لغتی (یا مفهومی!!) رو تعریف کرده به نام Microclimate من ترجمه مناسبی که براش شنیدم ریز اقلیم هست. اینکه ریز اقلیم چیه و چرا اهمیت داره چیزیه که تونستم دربارش یه مختصر اطلاعاتی بدست بیارم.

Gore ریز اقلیم رو اینجوری تعریف کرده: لایه بسیار نازکی از هوای گرم که نزدیک سطح پوست قرار داره. اکثر مردم در محدوده دمایی 90 تا 95 درجه فارنهایت و رطوبت 40 تا 60 درصد احساس راحتی می کنن.

در واقع کنترل این درجه حرارات و رطوبت و نگه داشتن اون در یک محدوده مشخص باعث می شه تا ما در شرایط آب و هوایی مختلف بیشترین بازدهی رو داشته باشیم. عوامل زیادی بر احساس راحتی تاثیر میزارن: رطوبت، میزان گرمایی که از بافت پوشاک عبور می کنن، فیزیولوژی بدن هر فرد و عوامل طبیعی. این عوامل به طور کلی در نمودار زیر نشون داده شده اند:

همانطور که می بینید از بین این سه فاکتور مهم ما شاید نتونیم دو تا شون رو کنترل کنیم یا کنترل کمتری بر اونها داشته باشیم اما یکی از اونها یعنی پوشاک رو می تونیم با توجه به شرایطی که در اون احساس راحتی بیشتری می کنیم کنترل کنیم. با شناخت ویژگی های الیافی که در پوشاک استفاده می شن می شه شرایط ریز اقلیم رو به شرایط راحتی نزدیک تر کرد. نمودار زیر رو ببنید:

در این نمودار دما و رطوبت و احساس راحتی با هم نمایش داده شدن . همانطور که می بینید بهترین شرایط از نظر دما و رطوبت، دمایی بین 31 تا 33 درجه سانتیگراد و رطوبتی بین 40 تا 60 درجه است. قطعا این شرایط برای افراد مختلف با شرایط فیزیکی مختلف فرق می کنن اما اونچه که اینجا معرفی شده به طور عمومی ارایه شده. یعنی میانگینی از شرایط راحتی برای تعداد زیادی از آدمهاست. وقتی این اطلاعات وجود داشته باشه اونوقت می شه پوشاک رو برای تامین این شرایط خیلی آگاهانه انتخاب کرد. و خیلی از پوشش ها رو هم خیلی آگاهانه!!! استفاده نکرد. عامل مهم دیگه ای هم که تو نمودار نیست ولی نقش مهمی در احساس راحتی داره جریان هوا یا Airstream هست. اون چه اینجا مهرفی شده جریانی بین 10 تا 35 سانتیمتر بر ثانیه هست. پس اگه به دنبال این هستیم که در زمستان و تابستان در لباسهامون راحت باشیم باید این سه تا عامل رو نظر بگیریم و شرایط ریز اقلیم رو کنترل کنیم.

اما چطور!!!!!؟؟؟

واضحه که ما احتیاج به پوشش داریم و انتخاب این پوشش تاثیر بسیاری بر ریزاقلیم و راحتی ما داره. بیاید لباسهایی رو که از اونها به عنوان پوشش استفاده میکنیم به دو دسته تقسیم کنیم (البته منظورم در اینجا از لباس اون پوششی که دقیقا نزدیک پوست قرار داره یعنی پوشش لایه اول):

1- لباسهای شهری: که عموما از کتان تولید می شن.

2- لباسهای فنی: که عموما از پلی استر تولید می شن.

حالا بیایید این نگاه دقیقتری به این پوشش ها به عنوان لایه اول داشته باشیم. البته در نظر داشته باشید ما به دنبال احساس راحتی در پوشاک هستیم.

تصویر زیر دید خیلی خوبی به ما می ده

Material resulting in a good microclimate
Material resulting in a poor microclimate

تو این شکل ما با سه بخش یا درواقع با سه تا محصول روبرو هستیم. بخش اول مربوط به یه محصول به نام PRH هست. بخش دوم مربوط به پوششی که 100 درصد کتان هست و بخش سوم مربوط به پوششی که 100 درصد پلی استره. دایره های سیاه عرق به شکل مایع و دایره های سفید عرق به شکل بخار رو نشون می دن.

بخش اول (a):: احساس راحتی.

این بخش همون شرایط ایده ال رو نشون می ده. یعنی لایه اول عرق رو بخوبی جذب می کنه و بخوبی هم اون رو از خودش دفع می کنه. درست مثل یه فتیله.

بخش دوم (b):: احساس سردی یا سرما.

لایه اول که از کتان تهیه شده باشه همونطور که می بینید عرق و رطوبت رو به سختی از خودشون عبور می دن. این نوع بافت ها اصطلاحا آب دوست هستن. در این بافت ها گرمای بیشتری هدر می شه. و توی این پارچه ها احساس سرما می کنیم.

بخش سوم (c):: احساس رطوبت.

این بخش یه پارچه که 100 درصد پلی استر هست رو نشون می ده. توی این شرایط نسبت به پارچه های کتان رطوبت بیشتری دفه می شه اما نسبت به حالت اول درصد رطوبت بالاتری بین پارچه و پوست وجود خواهد داشت.

محصولی که به نام PRH اینجا معرفی شده یه محصول جدیده!! که هنوز به شکل تجاری تو پوشاک استفاده نمی شه یا حداقل من تو کاتالوگ ها ندیدم. اگه اون رو کنار بگذاریم با دو طیف محصولات روبرو هشتیم اونها که از کتان تهیه شده اند و اونها که از پلی استر تهیه می شن.

با توجه به ویژگی هایی که پارچه های تهیه شده از پلی استر دارن از اونها به طور وسیعی در پوشاک کوهوردی استفاده می شه. تمام محصولات شرکت مالدن میلز که محصولاتش با مارک پلارتک عرضه می شن از الیاف پلی استر تهیه می شن.

پس برای اینکه شرایط راحتی رو در ریز اقلیم ایجاد کنیم باید بتونیم با دو تا فاکتور بازی!! کنیم. یعنی بتونیم رطوبت رو کمتر کنیم (چون همه ما وقتی فعالیت می کنیم عرق می کنیم) و باید بتونیم دما رو در محدوده مشخصی ثابت نگه داریم. محصولات متنوعی هم برای این منظور تولید شدن. محصولاتی که در عین اینکه می تونن خاصیت فتیله ای داشته باشن، هوای زیادی هم بین بافت اونها محبوس شده و به عنوان عایق عمل میکنن.

چون با شرایط آب و هوایی متفاوتی

حتی در طی یک برنامه چند روزه روبروییم احتیاج به بافت هایی داریم که بتونن در باد شدید، در آفتاب شدید، در سرمای شدید، در بارندگی شدید شرایط راحتی ریز اقلیم رو برای ما محیا کنن. برای این منظور تئوری لایه بندی لباسها از طرف تولید کننده پوشاک کوهنوردی ارایه شده. به طور خلاصه تئوری لایه بندی پوشاک به ما می گه شرایط ریز اقلیم رو با استفاده از لایه های متعدد پوشاک که بافت های متفاوتی دارن و وظایف مختلفی رو انجام می دن کنترل و بهینه کنیم. اونچه که در حال حاضر مرسومه اینه که در سه لایه از پوشاک استفاده کنیم

.

1- لایه اول برای جذب عرق از سطح پوست و انتقال اون به لایه های بعدی و کنترل رطوبت بهینه و همچنین حفظ دمای بدن در محدوده مطلوب 32 هست. در واقع مهمترین بخش برای کنترل شرایط ریز اقلیم لایه اول پوشاک ماست. به طور سنتی ما هم از بدترین نوع اون یعنی از تی شرتهای تولید شده از کتان برای لایه اول استفاده می کنیم. بهترین پارچه های تولید شده برای این لایه با کارک های تجاری زیر عرضه شدن: Dupont-CoolMax , polartec-PowerDry, Patagonia-Capilene

,Hellyhansen-Lifa

این که این پارچه چه تفاوتی دارن برای من سئوال بود و وقت زیادی رو هم از من گرفت ولی به هرحال نتیجه اون زیادی تفاوتی در اینجا ایجاد نمی کنه. من تونستم با مشقت فراوان!!! سه تا از اونها (غیر از Coolmax) رو به عنوان لایه اول تست کنم. درسته کارایی اونها با هم تفاوت می کنه اما مهم اینه که از لایه اول استفاده بشه. لایه اولی که 100 درصد پلی استر باشه. از کتان به هیچ وجه نیاید در پوشاک کوهنوردی مون استفاده کنیم!!!!! :)))

لایه اول لایه دوم لایه سوم

لایه دوم:: لایه عایق نامیده می شه. و ظیفه اون حفظ حراراتی که از لایه اول خارج شه. پارچه هایی که برای لایه دوم استفاده می شن بر این مبنا تهیه شده اند که بیشترین هوای ممکن رو بتونن بین بافتهاشون محبوس کنن. بنابراین این لایه در شرایط آب و هوای سرد به پوشش ما اضافه می شه. همون شرکتهایی که در بالا معرفی شدن هم محصولات بسیار خوبی برای این لایه تولید کردن.

لایه سوم:: لایه محافظ هم نامیده می شه. ویژگیهای این لایه احتیاج به توضیحات مفصلی داره. برای محافظت در برابر خراشیدگی، بارندگی ها و باد از این لایه استفاده می شه. بهترین بافت های این لایه با مارک های زیر تولید می شن: Gore-Tex , Hyvent , Aqua-Dry and Dri-Lite.

لایه چهارم:: لایه فوق عایق هم نامیده می شه. پرها بهترین پوشش برای این لایه هستن. درمورد این لایه یه مقاله دارم که بزودی اون رو می تونید بخونید.